चु तुनराप पाङ्बारि देबाः (सजिलो) आरे– चोदे साधारण मुला चु ! थेदुइरि ङा ब्योन मुबा, छेप्बा थेन बसन्तला रेजुगुला आइतबार ङा ङान्ना गल्लीला बिजाबुमोजुगुदा पोप्बा लामुबा ओम थेन्दा बु ङामला ह्रिरि बोर्मुबा । चराजुगुह्राङ्बा चुल्बुल, जाजाबा बिजाजुगुदा ह्रो स्होबारि ङादा ज्याना ङ्हाम्मुबा ।

बिजाबुमोजुगु नोन सहरला धुलो थेन भिडसे प्लिङ्बा गल्लीजुगुग्याम थारेङ निबारि ताङ्मुबा । थेन्ना आमाजुगुसे थेन्दा गेङ पिन्मुबा, ङाइ तिलाइ केकेबा केकेबाजुगु ग्लुमुबा, याखारगि बोतलरि युमुबा ओम खाजिबाइ गोठालोसे ह्राङ लासि ङाला ‘ग्युला वेफिक्री बिजाबुमोजुगु’दा दाङ्सिकेन निमुबा– सहरला गुङ, बुला क्याम्साङ, पिङ ह्रिरिक्यार, थेदा बसन्तसे ह्राङ्ला जेबा क्वानजुगुसे सजप लापिन्बा तामुबा ।

सातान ङानि स्ह्योरि योनान सहरग्याम माङ्ग्यार थोन्बा तामुबा, थेदुइरि चर्चला घन्टीजुगु ङ्ह्याचिबा तामुबा ओम बिजाबुमोजुगुला ङ्याम्बा काङ्फ्लासे सारि ङ्हेमा फ्याङ्चिबा धुलोजुगुसे ङान्दा ह्रो पिन्चिबा तामुबा । दिन्छेला दुइ, थेदुइरि रेला छेप्बा आउदिन छाबा तामुबा, क्लाङ्ना क्लाङ्नान ब्लाप्बा ङाला ह्रोजुगु ह्रिला याखारगि गुरि पोप्मुबा । कान चाजिन्माहेन्से जाजाबा बिजाबुमोजुगु वान दोङ्ला क्रिपला छेरिन म्हेर्मुबा । दिङ च्यइला ग्रेन बिजाजुगुचा ङाला ख्यारख्युर चिसि ङा ङामरि ख्वाङ तासि राप पाङ्बारि म्होइजेन लामुबा । ङाइ थेन्ना सेम साल्ना लाबारि राप पाङ्बा लामुबा ओम थे बिजाबुमोजुगुह्राङ नोन ताङ्सिमाम ताम लामुबा । थे ताङरि ङा ह्राङ् ब्योन हिन्ना बिबा आत्मविश्वास तानाताना नोन संसारिक ग्युइला थे ङेबाखाबा दुइरि दोमुबा ओम ङा ल्हनाह्राङ्बा ह्राङ्बा बिद्धानजुगुसे ख्वाङ्सि चिबा खाजिबाइ दिङ च्युइ ङ्हिला छारिब्योन ह्राङ म्हान्मुबा । ङानि फिरि आनुप्बा मु फ्लाकचिबा मुला, ङोन्छाङ ह्रिला विविधताजुगुयाखारगि जबरजस्त मौनतारि ग्योइचिबा मुला, लाबाला खाजिबाइ झोक्काजुगु सुइसुइ लासिकेन ङान्ना ङामग्याम्सेन थोन्सि निला, खाजिबाइ फुसफुस लासि ताम लाबा काइजुगु तीब्रताला छ्याम होङ्ला, ह्रिला ज्याबाथाङ खाबा क्रिपजुगु दार्ला ओम तिर्याम दोसि याखारगि आउदिन जेबा मौनता आत्मरि प्लिङ्ला ।

मुला पिङ्गाइ तिसारि तार खासु गोल्छेसे फ्योङ्चिबा मुला, दिनिला स्हेरजुगुसे लेप्बा साग्याम्से च्यामा तोर मु आउदिन सिल्बा म्राङ्ला ओम डेबाकेन लाबा खासुदा म्राङ्सि आउदिन अनौठो छोर्ला ।

ङाला ख्यारख्युर मुला चु जाजाबा चेगाइ खाबा बिजाबिमोजुगु, थेन्दा केवाला मुतेबा स्हु (दुःख) थेन ताङ्बाजुगु लोप्बाला लागि ङाइ ङ्योइसि बाबा मुला ।

थे मुबा ङाला ज्याबा रे, थेजुगुन मुबा ङाला ज्याबा चाबास्हेजुगु थेन केवाला दोपसे ग्रसित ङाला आत्मा, बिजाजुगुला कल्पना थेन अनुभूतिजुगुला स्पष्ट विद्धतारि नुहाब लासि दोसि ताजा ताबा लामुबा । तिरेकुनु बिजाजुगुला भिडतेन सहरग्याम थोन्सि ङा याखारगि बुरि दोजि, थेरि ङान्छे याखारगि ङोआसेबा जाजाबा यहुदी बिजादा स्याप्जि । थेला काङ थानथान मुबा, स्हुर्दामा डेबा मुबा । थेला म्लाङ मिछाम, ज्युइबा ल्हुइ थेन ग्युला कोलाला ह्राङ्बान च्याकारच्युकुरबा क्रा मुबा । थे तिलाइ कारणसे स्हुरि मुबा ओम चुह्राङ्बा छोर्मुबा थे दातेदोना क्राचिबा मुला । थेला शुन्य म्लाङ मिजुगु टाङ्बा थेन वाला मुबा, ख्रेन्बासे पिङ ताबा थेला लिरि अउदिन तिक्खर म्राङ्मुबा । बिजाजुगुला भिडला गुङ ताबान थे गल्लीला गुङरि थेनताजि । थेसे ह्राङ्ला काङजुगु स्ह्योला सिम्बा धुलोरि दृढतापूर्वक ङ्हेबा मुबा ओम थेला च्युलच्युल्बा म्लाङ सुङफि लोङ्बा ओर्जि– ह्रेच्छाकरिन, याखारगिन छलाङरि, थे फुटपाथरि राप्चिबा मुबा ।

‘थेदा चुङ्गो !’ मुतेबा जातुकुजुगु तिक्खुरि ताङ्सि क्रिङ्जि, ‘जाजा यहुदी ! जाजा यहुदीदा चुङ्गो !’

ङाइ म्हान्बा मुबा थे ह्यार्सेला मुला । थेला पाबा, ग्रेन मिजुगु मुबा लिरि लोङ्बाला लि उन्बा मुबा । थेला सुङफि दार्चिबा मुबा । थे ह्राङ्दा ङोबाजुगुला भिडला गुङरि मुबा । थेसे ह्राङ्ला काङ छान्सि ह्राङ्दा नोना लाबा बाङ लाचिबा मुबा । थेसे ह्राङ्ला बामदा ग्यालामला डेङरि ल्हेप लाथान्बा मुबा ओम यादा क्रेप्साला ग्याम्से बोर्सि चुङ्बा मुबा ।

तिक्खुरि थेसे आउदिन शान्त, चाङ्मा थेन म्युङ काइरि ङ्योइजि, ‘एनिकादेदा ङाइ याखारगि क्लाङ उन्गो ?’

ङ्हाच्छारिम ङाइ म्हान्चि कि चु थेला आत्मरक्षाला खाजिबाइ तरिका मुसिम, जातुकु थेला तामरि सेम किन्बारि चुजि ओम थे मुबा ग्लाग्याम जाजाकि क्याथाङ ल्हेजि । ग्रेन दिङला थेन जाकि अभद्र किसिमला छारिब्योनजुगु जेक्खे थेदा शंका थेन अविश्वाससे च्याचिजि । ङान्ना गल्लीला छारिब्योनजुगु स्यान्दो गल्लीला छारिब्योनजुगुतेन झगडा लामुबा । थेन्दा ह्राङ्जुगु स्यान्दो बिमा ल्हानान ज्याबा म्हान्मुबा । थेन्से स्यान्दोला योग्यतारिक्यार ध्यान पिन्बाला लागि तयार आरेमुबा ।

तासाइ जाजाबा जातुकुजुगु चु मामिलारि आउदिन इमानदार मुबा ।

‘उन्गो ! हिन्बान उन्गे !!’

थे जेबा, ज्युइबा–पाबा जाजा गेङग्याम क्यार निजि । थेसे ह्राङ्ला जाजाबा ल्हुइदा लिच्छारिक्यार कुर्जि । थेसे ह्राङ्ला जुम्बिजुगुसे सादा थुर्जि ओम ह्राङ्ला काङ्दा मुरिक्यार फ्लिङ्दोसि या जुसि राप्जि ।

थेलिच्छा थे कोरो लाबारि चुजि, तेन्गे खाजिबाइ मेला ल्हामसे थेदा क्रोचिबा मुला, थेसे ह्राङ्ला याजुगु थेन काङ्जुगुसे क्लाङ उन्चिजि । स्हुर्दाम थेन पाइन्टला गालजुगु ग्याम थेला ज्युइबा ल्हुइला खैरो डि म्राङ्चिबा मुबा । बाम, पुइमु थेन याकुइनामि ङ्हाच्छान माङग्यार थोन्बान मुबा । चुह्राङ छोर्मुबा तिर्याम दोसि कुर्जि बिसाम थेला चु पापा नाख्रु क्युइसेला मुला । थेला टु ताइबारि चुबा मुबा । गोरिक्यार थेला स्हुर्दाम क्योङ बामजिन्मुबा । मुतेबा क्लाङ लिच्छा थेसे जातुकुला मिरि, स्होबा (बनावटी), सिबा (जिनर्जिव) ङेबा ङेसि च्यामुबा । थेला चमक आरेबा म्लाङ म्लिजुगु ब्लाक्पा ज्याबा आम्राङ्मुबा । चुह्राङ ङ्हाम्मुबा, थेग्याम स्हु उन्जिबा मुला । थे अनौठो लिरि बोल्मुबा ओम थेला च्याबारि चुह्राङ्बा याखारगि तनाब मुबा, थेह्राङ्बा ल्हानाह्राङ्बा जातुकुला च्याबारि आता । जातुकु क्रिङ्सि क्रिङ्सि थेदा उत्साहित लाचिबा मुबा । कादेसेम थेला नक्कल नोन लाबारि चुजिन्बा मुबा । 

तासाइ तिक्खुरि थे मनोरञ्जनला दुइ थुमम्हाजि । थे जाजा ह्राङ्ला कलाबाजी ख्लासि राप्जि ओम खाजिबाइ अनुभवी कलाकारसे ह्राङ्नोन जातुकुजुगुदा च्याबारि चुजि । ह्राङ्ला जाजाबा या ङोच्छाङरि क्यार बासि थेसि पाङ्जि, ‘दारेम ङादा तिलाइ बाउ !’

थेनिकादे मुतेबा कुटिसि चिजि । गिक्खेसे ङ्योइजि, ‘न्होर हिन्ना ?’

‘हिन्ना’ थे जाजासे बिजि ।

‘ओइ ! न्होरलान लागि लातोबा हिन्साम ङान्छे नोन थेह्राङ लाबारि खाम्सेला ले !’

दारेम जातुकु ङेसि केसिकेन बुरिक्यार छ्योङ्बारि चुजि । देन्बारि, थेनिकादे खालाइतेन न्होर आरेमुबा ओम ङातेन नोन जेक्खे कोपेक ङिस मुबा । ङाइ सिक्का ङ्हि थेला धुलोसे प्लिङ्बा यारि युपिन्जि । थे जाजासे थेदा ह्राङ्ला जुम्बिसे थुर्जि ओम ज्युमङेसि बिजि, ‘थुजेछे !’

थे निबाला लागि फ्लिक दोजि । ङाइ म्राङ्जि, थेला स्हुर्दामरि म्लाङम्लाङ दाग ल्हागाब ताबा मुबा ।

‘ब्रान्गो, थे तिला हिन्ना ?’

थे थेनताजि, थेसे ङादा ध्यानपूर्वक च्याजि । आउदिन शान्त काइरि ङेसिमाम पाङ्जि, ‘थे गोरि ? इस्टरला दुइरि याखारगि मेलारि ङान्छे क्लाङ तमासा उन्बाकेन लामा पाप्बा मुबा । आपामि दातेदोना तिसारिन थला ताचिमुला, तासाइ ङाल पुरा ठिक मुला ।’

ङाइ थेला कमिज तोरओर्सि च्याजि, गोला डिरि, बायाँ बामहेन्से काङ्ला ल्हेफुम दोना याखारगि म्लाङ्गाइ पोरला खत थिचिबा मुबा ओम थेरि नुप्बा वाला का थोन्बा मुबा ।

‘दारे स्हुआखा’ थेसे ङेसिकेन पाङ्जि, ‘दारे स्हुआखा... जेक्खे क्याला ...।’

आउदिन बहादुरीपूर्वक थेह्राङ्बा गे हिरोसे जक्खे लाबारि खाम्ला, थेसे ङाला मिजुगुरि च्याजि ओम खाजिबाइ खेप्पाम्हिसे ह्राङ गम्भीर काइरि पाङ्जि, ‘एसे तिला ङाइ ह्राङ्ला लागिरि गे लाचिमुला बिबा म्हान्मुला ! ग्रान फाला आहिन ! ङाला आपा... ङान्तेन न्होरगिक नोन आरे । ओम, ङाला आपा आज्याना लासि घाइते मुला । थेतासि ङानि गुङरि गिसेम गे लानोन तोला, छ्यामरि... ङानि यहुदी नोन हिन्ना ले ! क्योङम्हि ङान्दा म्राङ्सि ङेबा लाला... लाउ होइ बिदा पिनस्ह्युगो ।’

थे ङेसिकेन ताङ्सि ताम लाचिबा मुबा । थेलिच्छा थेसे ह्राङला काङ्ग्याल कुङ्गिल्बा क्रा मुबा थोबोदा ह्योङ्सि फ्याफुल्बान थेग्याम्से काँचला उदासिनतासे प्लिङ्बा मिजुगुसे थेदा च्याचिबा थे ठ्वाङ्बा म्राप मुबा दिमजुगुबिमा क्यार थाल्जि ।

चुताम कादे सरल थेन साधारण मुला– आहिन ओम ? तासाइ ह्राङ्ला कठिनाइला रेजुगुरि ङाइ ल्हानाह्राङ्बा थे जाजाला सहासदा डान्बा मुला । आउदिन कृतज्ञतापूर्वक !

(छिगला अर्थः बिजा– केटो, क्लाङ– खेल, स्हु– पीडा, क्याला– चिलाउँछ,)

दोःबा : यकिना अगाध