छितिज ज्योज्यो !

ह्राङ्ला आत्मसे ह्याल छितिजिला क्याम्साङ ग्याम ङान्दा च्यासि स्ह्युबा मुसिम । ह्राङ्ला चेगाइला अभावरि ङाइ चुनोन भाषण लाबा लामुला– दाते ह्राङ्से खाजिबा म्हाङ म्राङस्ह्युसि ह्राङ्ला भौतिक ल्हुइ ह्युल थेन ह्युल्बाला मुक्तिला लागि बलिदान लास्ह्युजि, ह्राङ्से म्हान्बाह्राङ्बा ह्युल स्होबारि खाम्बा आरे ।

छितिज ज्योज्यो बिमा दिङ डुसे जाजा, ह्रोजा आपाग्रेनला कोला । ङाजा ह्रोला आकु च्याङ्बाला कोला । ङानि सेम डिक्बा ज्योज्योआले । ङानि फेबा आमाला कुग्याम केजि तासाइ थेह्राङ्बा अनुभूति आतानि । सातान ह्रोलान चेगाइरि सोजि, छार्जि ङा । ह्राङ्ला गेज्यो ङाम ग्याम्से च्याम्याङ्बाला कारण नोन चु डान्बा ब्रिचिबा मुला । ज्योज्यो ह्राङ्से ह्युल थेन ह्युल्बाफिरि ब्योङ्बा काफिरि गर्व मुला तासाइ खाइमागि आज्याबा नोन छोर्ला तिन्हाङ्गारला राजनैतिक संस्कार थेन नेताकादेला सत्ता याङ्बाला लागि ताबा लुछाचुँडी म्राङ्मा ।

क. छितिज साधारण दिमम्हेरि केबा याखारगि महान सहिदला मिन हिन्ना ।  देन्बा मिन कुलबहादुर लामा ङ्हाच्छाला काभ्रेपलान्चोक जोङला मंगलटार गाविस, दातेला प्रदेश नम्बर ३ काभ्रे जोङ रोशी गाउँपालिका– ९, पिन्थलीरि आपा रत्नसिं थेन आमा राम्री तामाङला कुग्याम २०३७ दिङरि केबा हिन्ना । ह्रोला याखारगि ज्योज्यो मुस्ह्युला– हरीबहादुर लामा ।

क. छितिजरि जाजामा हेन्सेन तिक्ष्ण संस्मरण क्षमता मुबा । ह्रो श्री माहाकाली देवी कर्मदया प्राथमिक लोप्खाङरि कक्षा १ हेन्से कक्षा ङ्हा दोना गिक्छा तास्ह्युमुबा । डोबारि अब्बल, सातान ज्याबा ताबासे लोप्खेन, ङोङगोरजुगु क्योङ्सेन हौसला पिन्मुबा । लिच्छा ए ज्याबा, ग्रेन म्हि दोला बिसि । ङादा नोन ह्रोतेन लोप्खाङ निम्याङ्मा हेन्से खालाइ ह्रोनोन आतोमुबा ।

कक्षा ङ्हारि गिक्छा तामाहेन्से ह्रोदा कक्षा डुला लागि मावि लोप्खाङरि डोबा सेम मुबा । प्राङ्बोला कारण ह्रोसे कक्षा ङ्हा बिमा फिरि डोआम्याङ्नि । नाम्साला केवा हिन्ना, दिमला गेसे ह्रोदा दाङ्बारि चुजि । खाइमा गाङ, खाइमा हुइ ब्रातोमुबा । चुह्राङ्नोन लासि दुइ थाल्सिकेन निजि । ङाइ नोन कक्षा ङ्हादोनाला डोबा जिन्ना लासि कक्षा डुला लागि मंगलजन बिजय माबिरि निबा दुइ मुबा । ङादा ज्याना लासि थाहा मुला । छितिज ज्योज्योसे लोप्खाङ डोबा सेम मुसाइ डोआम्याङ्बा बिसि ङादा सातान सुङ्स्ह्युमुबा । ङाइ आपतेन ज्योज्योदा नोन लोप्खाङरि भर्ना लापिन्बारि म्होइजेन लाजि । आपासे नोन भर्ना लापिनस्ह्युजि । तासाइ, दिमरि गे ल्हानान ताबासे लोप्खाङरि ब्राआम्याङ्नि ।

सातान म्हे मुइला गोठालो दोतोजि । चु मुतेबा प्राङ्बा ताबालान कारण हिन्ना । देउथान व्हारिरि मुबा गोठे । थेरिन चेसि असार साउनला झरी आबिना छे सिङ लातोमुबा । शुक्रबारला हाफ डोबा जिन्माहेन्से ङा नोन ह्रोतेन गोठेरि निसि चिमुबा । ह्रोसे ङादा आउदिन चेगाइ लामुबा । व्हाइ ह्रोल्ज्याङरि नोन आदिन सेम मुबा । ह्रोसे फुर्सदला दुइरि नारायण गोपाल, गोपाल योन्जन, भक्तराज आचार्य, अरुणा लामाजुगुला व्हाइ कोस्ह्युमुबा । दातेला ह्राङ्बा डिजिटल प्रविधिला विकास ताबा खानाङ मुबा ले, थे दुइरिम रेडियोला एन्टिनारि तार खिसि गोठेला पालीरि ख्याप्सि व्हाइ ङ्यान्बाला छुग नोन फेबा मुबा । स्योस्यो डोबारि ग्युइला ताम लोप्बारि नोन ओतेबान सेम मुबा ह्रोदा । ह्युलरि ल्हेसिकेन निबा वर्गीय आन्दोलनसे ह्रोदा नोन थुर्जि ओसे लामा ग्लेठिमरिक्यार सेम लाबारि चुजि । नाम्सा दिमला म्हिजुगु दाते नोन डान्ना– ह्रोसे लाबा राजनैतिक तामसे दुइ थाल्बान थाहा नोन ल्हागआतिमुबा बिसिमाम ।

याखारगि इमानदार थेन नैतिकवान छारिब्योन प्राङ्बोला कारण ह्राङ्से म्हान्बाह्राङ डोखाम्बा दुइ आरेमुबा । दिमरि दाते नोन डान्मुला छितिज ज्योज्योसे डोम्याङ्बा हिन्साम ह्राङ्ला भौतिक ल्हुइ चोदे योना ङानि गुङग्याम बिदा आतासेला मुसिम कि ? ङाइ ह्राङ्से सुङ्बा छिगजुगु दाते नोन डान्चिबा मुला– आले प्राङ्बोकादेसे डोबारि म्याङ्बा थोप्साङ नोन आताबा चिम ! ह्राङ्ला ब्रेल्साङ नोन डान्बा मुला ङाइ ह्राङ्सेला सेम लिसो मुबा थे ब्रेल्साङ थेतासिमि ब्रेल्साङ स्थायी नोन आतानि ।  

जामाकुनु म्हुन ल्हानान चिपजिन्मुबा ङाला आपादा ह्रुप ताबारि दोगामा । म्हुनाला १ ङ्ह्यामा ह्राङ्से ङा ह्युल थेन ह्युल्बाला सर्वहारा वर्गला लागि संघर्ष लाला बिसि सुङ्मुबा । आपासे ह्राङ्ला सम्झाप लास्ह्युबा मुबा– थाब्राउ बिसिमाम । ङाइ बिसाम ङ्यान्बाकेन मुबा तिसाला गुगिरि चिसिमाम । ह्राङ्से सुङ्बाकेन मुबा– केवाला बाजी ल्हागाब लासि तासाइ नोन ङा ह्राङ्बा इमानदार स्वाभिमानी ब्योनजुगुला चाबा, चिबा, क्वान्बाला नैसर्गिक याङ्तामदा स्हेङ्ला बिसिमाम । जामाकुनु आपाला मिरि मिख्लि नोन म्राङ्जि । जामाकुनुला म्हुना हेन्सेन ह्राङ (२०५६) पूर्णकालीन कार्यकर्ता दोस्ह्युजि माओवादी पार्टीला ।

नेपाल बहुधार्मिक थेन बहुसंस्कार, रिमठिम मुबा ह्युल हिन्ना । नेपालरि दाङ्बा प्रिबाजुगु म्हेनिङ, तिहार हेन्से ल्होला जातला ग्योइला प्रिबादा नोन ओतेबान महत्वला लिरि दाङ्ला । म्हेनिङ तिहारला रौनक चलतिबाकेन मुबा । नाम्सारि छितिज ज्योज्योला छ्याम तिलाइ ह्रोजुगु हासि रिमठिमला लिरि वाङ्बा तिगाइ विसंगति विकृतिला लिब्रो नाम्साबाजुगुदा गोना लास्ह्युजि । तासाइ नुरसे स्यान्दोन मोड किन्जि झपडला स्थिति केजि । माओसे ओस्सोन बिबा आहिन– सांस्कृतिक क्रान्ति लाबारि आउदिन गाह्रो मुला बिसि । ङान्ना नाम्सारि नोन ओस्बान दृष्यजुगु म्राङ्जि । नाम्साला मुतेबा ब्योनजुगु डिक्सि माओवादी मुर्दावाद ह्राङ्बा नाराजुगु नोन ल्हागाब लाजि थेदुइरि । नाम्साबाजुगुसे छेप्बा युङ्बाला कारण छितिज ज्योज्योला थोबोरि चो ल्हागतिबा मुबा तासाइ ज्योज्यो निराश ताआस्ह्युनि । झन ह्राङ्दा कोङ्ना लासि समाज थेन ह्युल पोबा अभियानरि ल्हागतिस्ह्युजि । याखारगि घाइते कमाण्डरदा ङाइ नोन सासि पिन्बा मुबा ग्वाइदाबा बिबा ग्ला दोना । ज्योज्योसे थेदुइरि सुङ्स्ह्युबा मुबा– आले एसे ज्याना लासि डोगो, खालाइ खासि ङ्योइजि बिसाम थाहा आरे बिपिन्गो ङालाबारेरि । थेलिच्छा ह्रो ल्हानान ला नाम्सारि आज्योन्गानि ।

नाम्सारि माओवादीजुगु खामा मुतेबा दिमम्हेसे ङ्योइमुबा– कुलबहादुर खानाङ मुला बिसि । खालाइदा थाहा आताबा चिम तिल्दाबिसाम मिन पोबाला चिम । नाम्सालान याखारगिसे छितिज हिन्ना थेला मिन बिमा जेक्खे मुतेबा माओवादीसे थाहा ताजि । ह्रोमि तिनि भिमानरि युद्ध लाबारि ब्रास्ह्युमुला बिसि पाङ्जि । दोसि मुतेबा दिमम्हेला क्राबाक्रिङ्बा ताजि, तिगा ताग्याम बिसिमाम । म्हुक्गि थेनोन डान्बासे सताप लाचिजि । दिमम्हेला मुतेबा ह्रोम्हिसे युद्ध डागाइ बिसि मोलम लाजि । न्हाङ्गारदाङ्सेला ङ्यासेला ४ ङ्ह्याबा दुइरिक्यार दोगाजि छितिज ज्योज्यो थेन ह्रोला ह्रोजुगु लिरि मुस्कान थोसि । मोक्कोन बिमा ङ्हाच्छा माम मुबा ग्लारि ब्रासि मोलम किनस्ह्युजि । सुङ्स्ह्युजि ह्राङ्ला मोलमसे ङाइ युद्ध डासि खाजि बिसि । याखारगि छापमारदा युद्ध डाबा ह्राङ्बा ग्रेन ताम तिगाइ नोन आता । थेबिमा ताङ्बा दुइ तिगाइ आता । झान दिमम्हेतेन थे ताङ्बा बोलाम्याङ्बाला स्वर्गीय आनन्दसे मुसिम ह्रोला लिरि चुह्राङ्बान अनुभूति म्राङ्मुबा ङाइ । दिमम्हेरि तिगाइ मलिनता मुबा, याखारगि लक्का जवान कोला युद्धला मेरि मुला, तिगा ताला कादे दुइरि तिगाइ थाहा आरे । घन्टा गि लिच्छा फेबा दुइरि मामसे टिका ख्यापपिन्बान मि नाङ मिख्लि पुइसि मोलम पिन्मा ‘आक्रास्ह्युगो ङादा तिगाइ आता । युद्धला चेरि निमा कोलादा मिख्लिसे बिदाइ आहिन, ङेसि सेम कोङ्ना लासि बिदाइ लास्ह्युगो’ सुङ्जि । आमाजुगुला सेम न्हा हिन्ना जाम्बुलिङला मुतेबा आमाकादे चोदे ङ्याम्बा तिङ्ला ताला कि थेन्दा ह्राङ्ला सन्तान ह्राङ्बा चेगाइ तिगाइ आछोर । थेनोन तासिमि आमाकादे आमा दोबारि सफल ताबा हिन्ना । थेलिच्छा ह्रोनि सोलुखुम्बुला ब्यारेक कब्जा लाबारि ब्रास्ह्युजि । थेर्ला लडाइ ग्याम्से नोन ज्याबान दोगास्ह्युजि ।

ह्युलरि संकटकाल मुबा । नाम्सारि चिबा वातावरण नोन आरेमुबा । याखारगि कोला युद्ध निबा मुला स्यान्दोदा नोन तिगा तासेला हिन्ना बिबा लोङ्बासे आपासे ङादा फिरिग्याप ह्युल निबाला लागि म्होइजेन लास्ह्युजि । सेमगिसे म्हान्जि नाम्सारिन तिगाइ लासि चितोजि, तासाइ दुइ परिस्थिति अनुकुल आरेमुबा । खानाङला आतंककारीला मिनरि सेला व्हा माओवादी विद्रोही ग्याम खाजिबा सदरमुकाम कब्जा ताजि ओसेम चोदे शाही सेना सेजि बिसि तामसोर ङ्यान्बारि बाध्य ताजि । ह्याङ लिच्छारि खाल्दामान सिसाइ नोन नेपाल आमाला जा जामेजुगु सेबा तामुबा । पिङ पासपोर्ट थोसि ङा दिङ ङिला लागि फिरग्याप ह्युलरि थोन्जि । फिरग्याप ह्युल नोन खानाङ देबाः मुला ओम ? स्यान्दोलन ह्युल न्हा ताजि । दिङ ङिला दुइ थुम्सि नेपाल दोसि खाजि ।

फिरग्याप ह्युलरि नोन ङादा आउदिन डान्बा खाजि छितिज ज्योज्योला । नेपाल दोगाबातेन ह्रोतेन ह्रुप ताबारि हतार ताजि ङाला सेम । ह्रोदा स्याप्बारि ङा काभ्रेला तालढुङ्गा गाङरि दोजि । ह्रोतेन ह्रुप तामाहेन्से स्यान्दोन सन्तुष्टि याङ्जि । बिजादुइला लोप्खाङ्ला काम्बा केकेबा दुइदा डान्जि । थेदुइरि ङादा चेगाइ लाबा छितिज ज्योज्यो जनमुक्ति सेनाला गुल्मपति दोजिन्बाला चिम । घन्टा ङिला ताम लिच्छा ङानि फेजि । ज्योज्यो ह्राङ्से फेबा दुइरि सुङस्ह्युबा मुबा– ङाइ दाम्बा थेन म्हाइबा ग्यालामजुगु मुल सडकरि पोबा आरे । जेक्खे जाबा ग्यालामरि मुला । ग्यालाम ब्लाक्ना लाबा गे एलाइ हिन्ना । चोदे युद्ध मैदानरि ङा सहिद दोजि बिसाम ङाला लेङ्बा गे एसे छ्योना लाउ । थे ह्राङ्ला म्हाङ ब्लाक आम्याङ्मान ह्राङ्से सिन्धुपाल्चोकला जनयुद्धला लिच्छाला मोर्चारि सहादत याङ्स्ह्युजि । ह्राङ्से सर्वहाराला लागि फुल्बा भौतिक ल्हुइ थेन कादा डेन मुला । आमासे कोला म्हाना लाजि । ङाइ याखारगि असल ह्रो अभिभावक म्हाना लाजि । ह्युलसे याखारगि क्रान्तिकारी योद्धा म्हाना लाजि । दातेला राजनीतिक परिवेशसेम ह्राङ्ला बलिदानला क्योइताम लाबा आरे । दोङरापसे ह्राङ थेन ह्राङ ह्राङ्बा १७ हजार सहिदला बलिदानदा पक्कान डेन लासेला मुला । 

ङाला आदारणीय अभिभावक क. छितिजफिरि हार्दिक श्रद्धासुमन !

(छिगला अर्थः गेज्यो– कार्यशैली, केबा– जन्मेको, जोङ– जिल्ला, ह्रो– उहाँ, केवा– जीवन, दाङ्बा– पछ्याउनु, थोप्साङ– भाग्य, याङ्ताम– अधिकार, नुर– विषय, देबाः– सजिलो, क्योइताम– मुल्याङ्कन, ।)

दोःबा : यकिना अगाध