‘तावारला खारेरि स्याङ ताबा समस्यासे ह्याङ्दा खाइमाइ आख्लानि । दारे चु तामरि दुइ खेरा ब्याङ्ला आदे । खाम्ला बिसाम स्यान्दोन तिलाइ उपाय तेगे ।’ माङरेवाला नाम्युङ्से माङरे स्योम्सिकेन पाङ्जि ।

‘चु ह्याङ नाम्युङ जातिला सोबासिबाला समस्या हिन्ना । चुह्राङ्बा महत्वपुर्ण समस्यादा ओतेबान ख्लाबारि खानाङ ताला ?’ छारिब्योन नाम्युङ्से ताम थाजि ।

‘ह्याङ बिमा ङ्हाच्छा नोन चु नुररि ल्हानान काठुइ ताजिन्बा मुला । तावारला खारेरि स्याङ ताबा कोसिस लामा ल्हानान नाम्युङ सहिद दोजिन्बा मुला । दोसि खालाइ सफल ताजि बिसाइ नोन तावारसे ल्हानान रेदोना खारेरि स्याङ तासि आचि । टाङ्सि ब्याङ्सिन ख्लाला । थेतासि दारे तावारला खारेरि स्याङ ताबा योजना ख्लापिन्गे बिबा हिन्ना ।’ माङरेवाला नाम्युङ्से ह्राङ्ला ताम ङ्यान्ना लाबारि म्हाइसिकेन पाङ्जि ।

चुनोन गुङरि याखारगि ज्युइबा नाम्युङ्से तावारला नक्कल लासिकेन बाङ्से ‘म्याउ’ बिजि । मुतेबा नाम्युङ्ना न्हाब्याङ ठाडो ताजि । तावार खाजि व्हा बिसिमाम मुतेबा तावार चनाखो ताजि । ओम, ज्युइबा नाम्युङ्से ताली ह्राप्सिकेन मुतेबाला ध्यान ह्राङरिक्यार छेङ्जि ओसेम तावारला खारेरि स्याङ च्योबा छार उपाय पाङ्जि ।

ज्युइबा तावारला ताम थेसि ल्हानान नाम्युङकादे ङेजि । थेला ताम ल्हानासे पत्याइ आतिनि । तासाइ गोरसोम ब्लि नाम्युङकादेसे थेला समर्थन लासिकने बिजि, ‘ज्युइबासे बिबा उपाय तिर्याम प्रयास लामा तिला न्हाङ्जि ले ।’

ओम तिरेकुनु ज्युइबाला योजना आन्सार नाम्युङकादेसे ग्रेन जोम्नाला ङ्योइसाङ लाजि । सभाला ग्रेनडोन्बोला लिरि ढाडे तावारदा निम्ता पिन्जि । टोलला स्यान्दो तावारकादेदा नोन निम्तो पुइजि ।

खिर चाबा म्लिक्कासे टोलला मुतेबा तावारकादे नाम्युङकादेला जोम्नारि बोकिन्बारि खाजि । जाम्नारि खाबा नाम्युङकादेदा ङ्योइसाङ लाबा नाम्युङकादेसे डेन लाबान डाजाङरि थान्जि । ढाडे तावारदा ग्रेनडोन्बोला तिसारि थान्जि बिसाम स्यान्दो तावारकादेदा थेन्ना बाङ थेन दिङ आन्सार ताङसे डाजाङला तिसारि थान्जि । नाम्युङकादेसे लाबा डेन थेन जोम्नाला डिछ्या म्राङ्सि तावारकादे मख्ख ताजि । माङरेवाला नाम्युङ्ला चोहोदानरि जोम्नाला गेताङ तिजि ।

ङ्हाच्छारि माङरेवाला नाम्युङसे ढाडे तावारदा माला क्वान्सि डेन लाजि । थेलिच्छा रेमदाङ्से स्यान्दो तावारकादेला डेन लाजि । चुनोन गुङरि ज्युइबा तावारसे डेन भाषण लासिकेन पाङ्जि, ‘चु एक्काइसौं शताब्दीला शान्ति थेन मित्रताला शताब्दी हिन्ना । शत्रुदा सेसिमाम चाबा थेन फो प्लिङ्ना लाबा जमाना निजि । स्या चाबारि समे ताजि बिसाम म्हिकादेसे ह्राङ्से थाबासेबा आला । होटलग्याम ह्रिसि चाला । दारे तावार थेन नाम्युङ्से नोन पुस्ताछाला शत्रुता ख्लासि डिक्सि चितोला । थेतासि ङानि नाम्युङ जातिसे ह्याङ्ला ह्रो तावारकादेदा डिक्बाला आव्हान लाबान चु डेनला गेताङ्ला ङ्योइसाङ लाबा हिन्ना ।’

ज्युइबा नाम्युङ्ला ताम थेसि नाम्युङ्कादे ताङ्जि । तावारकादेसे नोन ताली ह्राप्सि समर्थन लाजि । थेलिच्छा डाजाङरि टेबुलफिरि किस्तिरि ल्होलो आकार प्रकार थेन छोनला स्याङकादे सजाप लासि बाजि । ओम, चोहो माङरेवाला नाम्युङसे राप्सिमाम तावारकादेदा म्होइजेन लासिकेन भाषण लाबारि चुजि ।

थेसे पाङ्जि, ‘गिक्खेन दिमरि चिसाइ नोन तिनिदोना ह्याङ नाम्युङ थेन तावारकादेसे गिसेमगिरि शत्रुता लासि चिबा मुबा । तिनिहेन्से ह्याङ नाम्युङ जाति तावारकादेदा सातानला ह्रो डान्बा थेन डेना लाबा घोषणा लाला ओसेम ह्रो तावारकादेसे नोन ह्याङ्ला मित्रताला प्रस्तावदा डेन लास्ह्युला मुला बिबा ङान्दा विश्वास मुला ।’

थेरि बोकिन्बा नाम्युङ थेन तावार मुतेबासे ताली ह्राप्सि नाम्युङकादेला घोषणाला डेन थेन समर्थन लाजि । थेलिच्छा माङरेवाला नाम्युङसे ल्हानान विनम्र तासि तावारकादेतेन म्होइजेन लाजि, ‘सम्माननीय ह्रो, तावारकादे हिन्ना । ङानि नाम्युङ जातिला चु घोषणाला चिनो थेन मित्रताला प्रतीकला लिरि ङान्छे ह्राङ्निला लागि जाबा उपहार पिन्बासेम मुला । विश्वास मुला, ह्राङ्निसे ङान्ना चु चेगाइला चिनोदा सातान ह्राङ्ला खारेरि जेनागि ह्याङ्ला मित्रतादा डेन थेन दिगो स्होस्ह्युसेला मुला ।’

माङरेवाला नाम्युङ्ला ताम थुमआम्याङ्मान चिटिक्क सजाप ताबा जेबाजेबा नाम्युङस्याकादेसे काकार स्याङ किन्सि डोन्बो तावारकादेला खारेरि खिपिन्जि । डोन्बो तावार थेन बोकिन्बा नाम्युङकादे मुतेबा ताङ्बा म्राङ्जि ।

थेलिच्छा ग्रेनडोन्बो ढाडे तावारसे राप्सिमाम भाषण लाबारि चुजि । थेसे पाङ्जि, ‘ह्रो, नाम्युङकादेसे पाङ्स्ह्युबा तामग्याम ङान्ना नोन मि ठ्वाङ्बा मुला । दारे मित्रताला युग तिसेला मुला बिबा तामरि ङानि ढुक्का मुला । ह्रो नाम्युङकादेसे पिनस्ह्युबा चु डेन थेन उपहारला ङान्छे सातान डेन लाला । चुदा ल्हुइनाङ ह्राङ्ला खारेरि क्वान्सेला मुला । नाम्युङ थेन तावार गुङ्ला मित्रतादा दिगो स्होबारि ङान्छे नोन कोशिस लाला ।’

ढाडे तावारला ताम थेसि नाम्युङकादेसे ल्हानान दुइदोना ताली ह्राप्जि ओम ताङ्बा उन्जि । गेताङला लिच्छारि नाम्युङकादेसे तावारकादेला फो प्लिङ्ना खिर ख्वासि बिदा लाजि ।

ज्युइबा नाम्युङला बुद्धि म्राङ्सि मुतेबा तावार दंग ताजि । थेन्से ज्युइबा नाम्युङ्दा बामरि थोसि टोलनाङ कोर्जि ओम ज्याबाज्याबा चाबास्हे ख्वाजि । थे रेहेन्से तावारकादेसे खान्दामा निमा नोन खारेरि स्याङ तासि निबारि चुजि ओम नाम्युङकादे नोन निर्धक्क तासि कोर्बारि चुजि ।

(छिगला अर्थः स्याङ– घन्टी, नुर– विषय, काठुइ– छलफल, ज्युइबा– दुब्लो, म्लिक्का– लोभ, ङ्योइसाङ लाबा– आयोजक, डाजाङ– मञ्च, डिछ्या– प्रबन्ध, चोहोदान– सभापतित्व, म्होइजेन– अनुरोध)

दोःबा : यकिना अगाध