तामाङ समुदाय नेपालला आदिवासी जनजातिजुगु गुङरि याखारगि प्रमुख समुदाय हिन्ना । चु समुदायला ह्राङ्लान ग्योइ, रिमठिम, परम्परा थेन ङोसेबा मुला । नेपालरि ह्रेङ्बा दुइदोना ग्लेतन्त्रसे शासन लाबा तासाइ नोन तामाङ समुदायला छ्याम ल्हानान आदिवासी जनजातिजुगुसे उपेक्षा थेन लेबाफेबा नातोबा दोङराप मुला । संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्हेङ्बा लिच्छा जेक्खे तामाङ समुदायला राजनीतिक, सांस्कृतिक थेन सामाजिक अस्तित्वला ङोसेबा स्थापित तासिकेन निबा मुला ।

ग्लेतन्त्रला शासन दुइरि तामाङ समुदायदा राज्यसत्तारि बोपिन्बा ताममि क्यार नोन थान्गे, तामाङजुगुला माउलिक याङ्तामजुगु नोन ब्यान्बा मुबा । शासन सत्तारि पहुच आरेमा न्होर, सामाजिक थेन राजनीतिक लिरि चु समुदाय ग्याप्से परतिबा मुबा । तामाङ समुदायफिरि ताबा लेबाफेबादा ग्लेतन्त्रसे खाइमाइ सम्बोधन आलानि ।

ग्लेतन्त्र दुइरि तामाङला छ्याम आदिवासी जनजातिजुगुरि ‘मुलधार’ तेन्बा समुदायसे नोन हावी ताबा लामुबा । गणतन्त्र खाबा लिच्छा जेक्खे तामाङ समुदायसे ह्राङ्ला ग्योइ, रिमठिम थेन ङोसेबादा स्थापित लाबारि खाम्बा मुला । चुसे उन्बा मुला कि ग्लेतन्त्रसे तामाङजुगुला ङोसेबाला सवालरि सकरात्मक भुमिका आक्लाङ्नि ।

ग्लेतन्त्र बाङ, सम्पत्ति थेन निर्णय प्रक्रियारि तिगाइ दिमम्हे व्हा वंशरि जेक्खे केन्द्रित ताला । चुसे लामा तामाङ समुदाय ह्राङ्बा बहुसंख्यक आदिवासीजुगुला राजनीतिक पहुँच थेन बोकिन्बारि काला । लोकतन्त्रसे बिसाम मुतेबा नागरिकदा च्योच्यो दुइ थेन याङ्तामला ग्यारेन्टी पिन्ना, थेसे तामाङ समुदायदा नोन सशक्त स्होला ।

ग्लेतन्त्ररि तामाङ समुदायला प्रतिनिधित्व छ्योआछ्यो ज्याबारि (नगन्य) सुताइ आरेमुबा । सामाजिक न्यायला दृष्टिकोणसे च्यामा गणतन्त्ररि जेक्खे तामाङ समुदायला राजनीतिक थेन सामाजिक अस्तित्व सुनिश्चित लाबारि खाम्ला । समावेशी राज्य संरचनासे जेक्खे तामाङ समुदायला हक थेन याङ्तामला प्रत्याभुति पिन्खाम्ला ।

गणतन्त्ररि तामाङ समुदायसे संघ, प्रदेश थेन स्थानीय तहरि प्रतिनिधित्व लाबारि याङ्बा मुला । चु ग्लेतन्त्ररि सम्भव आरेमुबा । याङ्तामला प्रत्याभुति थेन आत्माडेनला अनुभुति गणतन्त्रसे जेक्खे सम्भव स्होबा मुला ।

तामाङ समुदायला लागि ग्लेतन्त्र तोबा (आवश्यक) आरे तिल्दाबिसाम चुसे तामाङ समुदायला ङोसेबा, याङ्ताम थेन बोकिन्बारि काबा मुबा । संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रसे जेक्खे तामाङ समुदायला आत्मडेन, याङ्ताम थेन ङोसेबादा संस्थागत लाबारि खाम्ला । थेतासि तामाङ समुदायसे लोकतान्त्रिक प्रणालीदा सेमरि किन्सि ग्लेतन्त्रदा दोसि बाबारि अस्वीकार लातोला ।

दोःबा : यकिना अगाध