ग्ले दोसि बाबा अभियानरि ब्राचिबा तामाङ ज्योज्योआले, नानाआङा थेन ह्रोजुगुदा ङाला जाजाबा सुझावला छ्याम म्होइजेन !
२४० दिङ ह्रेङ्बा एकात्मक लोङ्खेप्पा निरंकुश जहानियाँ शासनला ज्योर्बारि परतिसि शोषण, दुल्बा, उत्पीडन चरम ग्याप्पा थेन रैतीला केवा नाबा ह्याङ्ला पुर्खाजुगुसे ह्राङ्ला अस्तित्व, ङोसेबा थेन आत्म डेन जेक्खे म्हाना आलानि चु ग्लेला शासन तिबा ङ्हाच्छाला चु साप्रारि का, टु ब्योङ्सि स्होबा ‘रक्त सिंचित’ ह्युल्सा नोन म्हाना लातोजि । तामाङदा मासिन्या मतवाली जातिला दर्जारि थान्सि राज्य थेन सत्ताला खाजिबाइ नोन बोरि च्योच्यो बोकिन्बा अवसर ग्याम काजि । भारियाला लिरि जेक्खे सातान ग्याप्पा थेन रैती स्होबा दोङराप ह्याङ्से दातेनोन डोबा गोबारि खाम्ला ।

नाकिदा छ्योकु लामुबा । ह्याङ्दा बिसाम आदिवासी, जनजाति बिसि फेसि प्राङ्बो, निमुखा दोना लासि ह्याङ्ला वर्ग, समुदाय, थुमदा ओन्माहेन्से ग्लेला शासनसे हेपतिसि, ज्योर्सि, दुल्सि ओम शोषण लासि थान्बा ताम म्लेला आदे । ग्लेला सामन्ती थेन निरंकुश शासनग्याम प्रताडित वर्ग, समुदाय, जातिसे ह्राङ्ला मुक्तिला लागि ल्होलो दुइरि लाबा बलिदानीपुर्ण संघर्षरि बु फुलस्ह्युबा मुला । थे महान सहिदजुगुफिरि भावपूर्ण श्रद्धान्जलीला छ्याम नोबा डेन फुल्ला ।

चेगाइ ह्रो ! ह्युल्बासे लडतिबा महान युद्ध, जनआन्दोलन छ्यामरि ल्होलो दुइरि ताबा जनसंघर्षला ऐतिहासिक दानःरि स्हेङ्बा संविधान, संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र, धर्म निरपेक्षताला छ्याम समावेशी समानुपातिक प्रणालीग्याम राज्यला ठिम स्होबा थेन राज्य संचालनला मुतेबा तहरि प्रतिनिधित्वला सुनिश्चितता लाबा मुला । व्यवहाररि चु मुतेबा स्हे लागु ताबारि आखाम्साइ नोन कार्यान्वयनला लागि ह्याङ्से क्लाङ्तोबा भुमिका तिगा हिन्ना ? चु नुररि गम्भीर तासि सोचतिबा थेन सेमरि किन्बारि आवश्यक मुला ।

ग्ले गेन्दुन ब्याङ्सि ह्युलरि गणतन्त्र खाजि । दोसि गणतन्त्रला विकल्प ग्ले गेन्दुन ताबारि आखाम । जाम्बुलिङसे प्रगतिशीलदा सेम लाला । प्रतिगमन आहिन । ग्यार्जा ङि, ग्यार्जा ङिसे गाङ्साल दिङ ह्युल्बाला टु, का ङ्हाप्सि चु ह्युलदा खोक्रो स्होबा ग्लेसे हिन्ना । भ्रष्टाचार, बलात्कार, सेबा हिंसा संस्थागत हिसाबसे दरबारग्याम्सेन प्रोत्साहित तासिकेन खाबा ताम म्लेला आदे । चु डिछ्यारि मुर्दावादला नारा ढुक्कासे ल्हागाब लाबारि याङ्बा मुला । ग्लेला दुइरि पञ्चायती शासकला मिरि मि छेना लाबा हिम्मत थेन बाङ ह्युल्बातेन आरेमुबा । मि थिपिन्मुबा, काइ तेबा ल्हे थामुबा, करेन्ट ल्हागाब लामुबा । ल्हानान लेबाफेबा थेन शोषण ग्याम शोषित अग्रज पुर्खादा ङ्योइगे, ‘ग्लेतन्त्र ज्याबा कि दातेला डिछ्या ज्याबा’ बिसि । थेलिच्छा जेक्खे ‘ग्लेतन्त्र जिन्दावाद ! ह्याङ्ला ग्ले बुबिमा चेमो मुला !!’ बिबा नारा ल्हागाब लासे व्हा ह्रोजुगु !

हिन्बाम, डिछ्या पोजि, साम्हिला दुइ पोबारि आखाम्नि । तासाइ तिल्माला च्योच्योरि च्याजि बिसाम दुइ पोबा हिन्ना । राजनीतिक परिस्थितिदा च्यामा निराश ताबा स्वभाविक हिन्ना । ह्युलरि आउदिन भ्रष्टाचार, आज्याबा ठिमसे सिमा वइजिन्जि । चुला समाधान ग्ले ग्याम्से आहिन, समाधान थेन समस्या ङि नोन ह्याङ हिन्ना । ह्याङ्से सेम लासाम असम्भव तिगाइ आरे । चुङ्बा मानसिकता ग्याम माङ्ग्यार थोन्गे, ह्युल्बाला सार्वभौम याङ्ताम प्रयोग ग्याम्से लोकतान्त्रिक विधिग्याम थेह्राङ्बा भ्रष्टाचारीदा तह ल्हागाब लासि सुशासन, सामाजिक न्याय थेन समृद्धिला लागि नेतृत्व दाम्बारि विवेक म्हाना आलाइ । समुन्नत समाज स्हेङ्बा ह्याङ्लान पालारि संभव मुला । याला याखारगि जुम्बि क्यान्सर ताजि बितेमा पाखुरा नोन थासि ब्याङ्बा मुर्खदा आलाइ, क्यान्सर बोला याखारगि जुम्बि ब्याङ्साम समस्या समाधान तासेला मुला । दातेला पुस्तासे चोदे विवके प्रयोग लाबारि ङा साम्हिला म्होइजेन ।

ह्याङ्ला अग्रजजुगुसे ह्याङ्से थाहा याङ्तेदोना ह्रोनिला स्ह्यापरि चप्पल आरेमुबा, चाबा चिबाला तामनोन आलाइ । दातेला पुस्तादा च्यागे, ब्याख्या लाबारि आवश्यक आरे । चु गुङरि असहमति मतभेद कादे तामजुगुरि मुला । मुतेबा ताम चु डिछ्यासे पिन्बा मुला, किन्बारि खाम्ला बिबा ताम नोन आहिन । बरु  चु डिछ्याला विकल्प झन उन्नत डिछ्याला परिकल्पना लाबारि खाम्ला । ह्युल्बासेन ब्याङ्बा डिछ्या दोसि बाबा ताम असम्भव मुला । वर्ग, थुम, धर्मला मुद्दा रेन्सि ह्युलरि दोसि स्थिति न्होङ्ना लाबा, गुङ्ला सद्भाव, जातीय, क्षेत्रीय, वर्गीय, धार्मिक युद्ध ताना लाबा थेन ह्याङ्दा थिना लाबा खाला फिरग्याप ह्युल प्रतिक्रियावादीला म्हाङ मुला, थे तिल्माला ग्लेवादी बिबा र्यालीसे प्रमाणित लाजिन्जि ।

भारतीय मुख्यलोन्पोला फोटो थान्बा ब्यानारमि चु संयोग जेक्खे हिन्ना, न्हाङरि लोङ्खेप्पा रहस्य लाबा मुला, ह्युलदा बर्बादीरिक्यार आङ्बाकेन मुला । मुक्तिला आकांक्षा थोसि खाजिबा आन्दोलनला धाररि ह्राङ्नि मुस्ह्युला, थे लाईनग्याम मुक्ति असम्भव मुला । चु नुररि गम्भीर ताबारि ह्रोजुगुदा म्होइजेन लाला ।

आज्याबा आम्हानस्ह्युगो ! चु साम्हिला तर्फग्याम जाजाबा सुझावला छ्याम म्होइजेन जेक्खे हिन्ना ।

(छिगला अर्थः ज्योर्बा– चपेटा, केवा– जीवन, नाबा– भोगेका, बो– अंग/सहभागिता, दानः– जग, ठिम– नीति, नुर– विषय, ङ्हाप्बा– चुस्नु, बु– प्राण, चेमो– प्यारो, ।)

दोःबा : यकिना अगाध