नुरतिबा :

सामान्यतया सुन्दरी प्रतियोगिता छिग थेसिलिच्छा ‘लिरि छाङमारिन जेबा चिटिक्क निबा’ बिसि दाम्बा प्रतियोगिता हिन्ना बिबा गोमुला । जाम्बुलिङरि ल्होलोल्होलो ह्युलजुगुरि ल्होलोल्होलो दुइसाङरि सुन्दरी प्रतियोगिताजुगु ताजि । तासाइ छाङमानला गुङरि गिक्खे सशक्त स्हेसे गे लाबा म्राङ्जि– छोङ थेन न्होर । सुन्दरी प्रतियोगिता स्यान तिलाइ आहिन्ना जामेकोलाजुगुदा अस्त्र स्होसि (दात्ते ह्रेम्बाकोलाजुगुरि नोन मुला) छोङ्दा ल्हेना लाबादा लागि उचित वातावरणदा स्हेङ्तोबा मुबा । सुन्दरी प्रतियोगिता स्हेङ्बाला ताङ खालाङखालाङग्यामसे ठाजि, थेसे प्रस्ट लिरि सङ्केत पिन्लाकि थेरि न्होरला उदारीकरण खुला बजार थेन छोङ्दा ल्हेना लाबारि पूर्वाभ्यास लाबानगे मुला ।

सौन्दर्य प्रतियोगिताला अवधारणा थेन तिबा :

खासलासि, चु प्रतियोगिता तिबा सन् १९५१ रि बेलायतसे (जासे ग्लोबल कम्पनी– ग्याम) तिबा मुबा । थेलिच्छा जाम्बुलिङला विकसित ह्युलजुगुरि ल्हेसिकेन निजि । खिम्जे ह्युल भारतरि, थेला अर्थतन्त्र ठ्वाङ्सि (खुला) निबान मुबा, थेनोन दुइसाङरि सन् १९८६ रि दोक्छेबिमा ङ्हाच्छा विश्वसुन्दरी प्रतियोगिता स्हेङ्बा मुबा । थेलिच्छा नेपालरि गिक्छारेम सुन्दरी प्रतियोगिता सन् १९९० रि ताजि ।  

शिक्षा थुमग्याम सुन्दरताला गलत भाष्य स्हेङ्बा :

जात, धर्म, ग्योइ, सा थेन लिङ्गआन्सार सुन्दरताला परिभाषा ल्होलोल्होलो मुला ।  बिले, स्या तार, नोबा, ज्युइबा, मिग्रेन, सर्लक्क मुबा ना, टाङ्बा क्रेप्सा स्यानस्यान । ‘मिस वल्र्ड’, ‘मिस नेपाल’मि ह्याङसे थेसिखाबा नुर हिन्ना । तासाइ तिनिन्हाङगार लोप्खाङरिक्यारए ‘मिस नर्सरी’सुताइ स्हेङ्बा म्राङ्बा मुला । ह्राङ्ला काङरि ज्यानालासि राप्पारि आखाम्बा बिजाबुमोदा सुताइ असहज ताबा गोइलो, हेभी मेकअप, हाइ हिल्स क्वान्सि क्याट वाल्क लापुङ्ला । मेकअपसे बिजाबुमोला संवेदनशील डिरिरस्वास्थ्यरि म्राङ्बा नकारात्मक असर थेन थेनिजुगुदा मि च्युम्ला ।

डोबादा ज्याबा स्हेङ्बा बिमाइ नोन खाप्पा कम्पनीला खाप्पा प्रोडक्टसे जेबा म्राङ्ला बिबारि ध्यान निला । थे

सुन्दरता आताना शृङ्गार हिन्ना, शृङ्गारसे सुन्दरता गाप्ला बिबा गोबाइ नोन ल्हानान थारेङला नुर हिन्ना । १र२ कक्षाला किताबग्याम नोन च्यामा जाक्कि फोहोर क्वान क्वान्बा मुसाम थेदा आजेबा, म्लाङ जामेकोलाला आङ्सि थान्सि आजेबा थेन च्यामा सुकिलो क्वान क्वान्बा, स्यातार जामेकोलादा जेबा बिसि लोप्सि लिलच्छा कक्षाकोठारि नोन स्यातार जेबा थेन म्लाङ आजेबाह्राङ्बा प्रभाव लाला ।

शिक्षा थुमरि छाङ्मान बिसि लोप्पाला बोरि लेबाफेबा थेन सुन्दरताला क्योइबा लाबारि लोप्ला । शिक्षा थुमदा छोङ लाबा ग्ला स्होमुला । पुँजीवादी ठिमसे शिक्षा थुमग्याम खास लासि जामेकोलादा सुन्दरताला मिनरि खाराङ्लासि स्हे स्होसिटिबा मुला बिबा नुरला शिक्षारि डोबा, अध्यापन लाबा, लासि टिबा मुला । सौन्दर्यशास्त्रला नुररि लोप्डाजुगुदा लोप्सि पिन्तोला । तासाइ डोप्सि आपिन । तिल्दाबिसाम खाइमा थेनिजुगु सुन्दरता थेन पुँजीवादसे जामेकोलादा खाराङलासि म्हाङगुलिङ (भुमरी) रि स्यानालासि थान्मुला बिबा नुर गोसेला मुला ओम विद्रोह लासेला मुला, थेदुइरि पुँजीपति वर्गला देन (जग) ह्योङ्सेला मुला ।

जेबा म्राङ्बाला लागि चुचु मानकजुगु पुरा तानोन तोला बिबा सुन्दरताफिरि स्होबा ठिम (नियम)जुगु कापपिन्मुला । मेकअप आलाना जेबा म्राङ्ला बिबा विश्वास म्हासिकेन निमुला । जामेकोलाजुगु चुराङ्बा ताबारि बाध्य मुलाकि थेनि मेकअप आलाना हुलरि निबारि ज्यो ताबा महसुस आता ।

दाप्बा  थेन लिब्रोला देन :

सौन्दर्य प्रतियोगिताला पक्ष व्हा विपक्षला प्रसङ्गरि जेक्खे सुन्दरता थेन लैङ्गिक पक्षला नुररि जेक्खे चर्चा लासि खामुला । तासाइ सामाजिक, न्होर, राजनीतिक, सांस्कृतिकतेन स्यान्दो पक्षजुगुरि काठुइ सुताइ आला । थे खाज्युबाइबिमा महत्वपूर्ण थेन आधारभूत पक्ष हिन्ना ।

न्होर पक्ष :

सौन्दर्य प्रतियोगिताला मिनरि राज्यसे सुताइ लगानी लासिटिमुला । सौन्दर्य प्रतियोगिताला मिनरि जामेकोलाजुगुला मुतेबा अङ्ग वस्तुकरण लासि न्होर कारोबाररि मुनाफाला लागि होडबाजी मुला ओम थेला संरक्षण राज्यसे लासि टिमुला । प्रतियोगितारि डाबा कथित सुन्दरीजुगु खाज्युबाइ ग्लाग्याम्से न्होर खर्च लाबारि थेन छोङ्दा छार्नाल्हेना लाबारि ह्रो लाला । चोदे थेनिजुगुसे स्होबा तिलाइ मापदण्ड छ्योना लाबारि लेङ्जिबिसाम स्यान प्रतियोगिता दाम्सेला मुला । पुँजीवादसे बाबा न्होर विलासितासे ग्लागिरि उत्पादनरि थुइबा गेनामला श्रम शोषण लाबा ओम ग्लागिरिचा कथित सुन्दरीजुगुदा चुङ्बा बजाररि ताङ्बारि ज्याला पिन्बा नाफा छाबा होडबाजी चलाप तासिटिमुला । ल्होलोल्होलो जात, धर्म थेन भूगोलला देनरि गिक्खेन प्रोडक्टदा छारछार आकार, छोन थेन थाङ पिन्सि बजार ल्हेना लाबान योनाबिमा योना नाफा छाबा ग्याम तयार लासिटिमुला ।

सामाजिक पक्ष :

सुन्दरी प्रतियोगितासे म्हि याङ्ताम हनन लाला । खालाइ सुन्दरी प्रतियोगिताला बिजेता दोला बिसाम थेदा जेबा म्हान्मुला । स्यातार, नोबादा जेबा म्हान्ला बिसाम माबा, म्लाङ्दा आजेबा म्हान्ला । थेदा गे आथिबा थेन बोझपूर्ण समुदायला लिरि स्थापित लाला । डाबा बिमा स्यान्दोदा ह्राङ आजेबा ताबा छोर्ना लाबान ह्राङ्दा आगेल्बा थेन आत्माग्लानिरि ल्हुइ व्यतित लाबारि सुत्ताइ बाध्य तान लाला । चुराङबा प्रतियोगितासे भूगोल–फेबा, जात–फेबा, रङ्ग–फेबा, वर्ण–फेबादा टेवा पिन्मुला । थेदा छाङ्मान म्हिजुगुला ध्यान निबारि खाम्बा आरे ।

राजनीतिक पक्ष :

दलाल पुँजीवादी राज्यसत्ताला लागि बजार ल्हेना लाबा थेन पुँजी छाबाला ग्ला दोमुला– सौन्दर्य प्रतियोगिता । अप्रत्यक्ष लिरि विशेषलासि श्रमिक जामेकोला वर्गला संघर्षशील पक्षदा लिखन्डि ताना लासि ह्राङ्ला हकहितला मुद्दाग्याम क्यार ल्हेसि वर्गीय छोर्वादा थुम्ना लासिपिन्ला । प्रेप्रेरि ह्युल्बामा गुङरि द्धेष, प्रतिस्पर्धा, सामुहिकताला भावनादा नुब्ना (नष्ट) लासि जातीय, वर्गीय, सामाजिक युद्ध सुताइ लासिपिन्ला । थेला नाफाला ब्रोइ उपभोक्तावादी सत्तासे छेमनिना म्याङसि टिमुला ।

अविकसित थेन विकाशोन्मुख ह्युलला शासकजुगुसे ह्युल न्हाङला समस्या समाधान लाबाला बोरि बिस्तारवादी ह्युलजुगुला म्होइपो लाबारि ध्यान थेन स्थायित्व पिन्बा, ह्राङ्ला कुर्ची थेन सत्तासे स्थायित्व याङ्बासे लासि थेनोन ह्युलजुगुला दलाली लाबा थेन ह्राङ्ला पक्षपोषण लासिटिबा चित्र ल्हानान नाइपोते मुला । ह्राङ्ला शासनला स्वार्थला लागि ह्याङ्ला बजारजुगु फिरग्याप ह्युल्बादा थिबा थेन श्रमिक वर्गदा विस्थापित लाबारि वाङ्बा मुला ।

निष्कर्ष :

दोङरापदा च्यागेबिसाम समाजरि म्हिसे क्वान्बा आभुषण, छोनजुगुसे गे जुबाला सङ्केत पिन्मुबा, न कि प्रतियोगिताला । थेरि सामूहिकताला अवधारणा मुबा । एभलिन रडला आन्सार– लिच्छा दासयुगरि निसि थेसे वर्गीय लि किन्बा हिन्ना । थेतासिन एकाधिकार पुँजीवादला केबा सुन्दरी प्रतियोगिता म्हिला दोङरापरि प्रचलन हिन्नोन आहिन । आधुनिक जामेकोलाजुगुसे ‘ह्राङ्ला ह्राङ्बाङसे तिलादाम्मान किन्बारि थेन क्वान्बारि खाम्ला’ बिबा भाष्यसे जामेकोलादा झन वस्तुकरण स्होबारि बाङ पिन्चिमुला ।

चु प्रतियोगितारि श्रमिक वर्गला जामेकोलाजुगु आवाङ्नि । तिल्दाबिसाम चु प्रतियोगितारि बो किन्बारि तातोबा मापदण्ड छ्योना लाबारि थेनिजुगुतेन न्हा प्रेप्रे न्हा न्होर ताला, न्हा दुइ नोन । राज्यसे सुन्दरी प्रतियोगितादा ह्रो लाबा थेन सोना लासिटिमुला बिसाम ह्राङ्दा कम्युनिस्ट बिबाजुगुसे सुताइ चुला खुलेआम ह्रो लासि खाबा नोन म्राङ्बा मुला ।

श्रमिक वर्गला अस्तित्व धरापरि निबा थेन पुँजीवाददा बाङ दोन्बा प्रतियोगिताला लिब्रोजे आहिन, बजारवाद थेन साम्राज्यवाद लिब्रो आन्दोलनला लिरि पोबारि वाङतोला । एकाधिकार पुँजीवाद थेन पितृसत्तादा वैचारिक थेन भौतिक अस्त्रला भण्डाफोर थेन आन्दोलन संगठित लातोला ।

दोःबा : ईश्वर थोकर